بررسی فرسایش پس رونده برای رسوبشویی مخازن سدها و ارایه مدل ریاضی

احداث یک سد بر روی یک رودخانه با هر دلیلی که در طراحی و اجرای آن مدنظر بوده به دلیل پائین آمدن سرعت آب در محل مخزن سد، باعث رسوب گذاری در مخزن سد می شود. اثر اصلی این فرآیند در کاهش ظرفیت مخزن می باشد که به عنوان اثری نامطلوب شناخته می شود. مطالعه برای دفع رسوبات انباشته شده و در نتیجه احیای ظرفیت طراحی مخزن، سابقه ای حدودا 50 ساله دارد. در ایران نیز با وجود سد رسوب گیری مانند سفیدرود این مطالعات به صورت جدی دنبال شده است. عملیات شاس که بارها بر روی سد سفیدرود انجام شده باعث بازگردانی حجم قابل ملاحظه ای از حجم اولیه مخزن که با رسوبات پر شده بود، گردیده است. برای بالا بردن راندمان رسوب شوئی، روشهای دیگری به عنوان مکمل روش شاس مورد مطالعه قرار گرفته که یکی از این روشها که در دهه اخیر بر روی سفیدرود انجام شده و نتایج تقریبا قابل قبولی ارائه داده رسوب زدائی به روش ایجاد فرسایش پس رونده بوده است. در تحقیق حاضر ضمن بیان روشهای مختلف احیای ظرفیت مخزن سعی می شود تا با معرفی روش رسوب زدائی با ایجاد فرسایش پس رونده، نتایج حاصل از اجرای این روش بر روی سد تاریک و سد سفیدرود مورد بررسی قرار گیرد. برنامه ای در محیط برنامه نویسی متلب برای فرسایش پس رونده توسط نگارنده ارائه شده که روابط بدست آمده از مطالعات محققان مختلف در آن استفاده و نتایج حاصل از آن با نتایج سفیدرود مقایسه گردیده است. این مقایسه ها در گرافها و نمودارهایی ارائه شده و در نهایت یک سری پیشنهاد برای ادامه مطالعات مربوط به این روش ارائه شده که امید است با ادامه مطالعات توسط محققان گرامی نتایج مفیدتری در حوزه هیدرولیک رسوب در اختیار قرار گیرد.